ΚΩΣΤΑΣ ΠΑΠΟΥΛΗΣ: Με το μισό μισθό του 1997 «επιβιώνει» ο εκπαιδευτικός!

Ευρώ και μνημόνια τσάκισαν τους μισθούς...

Εισαγωγικά: Στο παρόν άρθρο επιχειρούμε να δείξουμε μέσω ενός (προσωπικού) παραδείγματος, από τις μισθοδοσίες των ετών 1997,2011 και 2023 του ίδιου του αρθρογράφου, την σημαντική μείωση της αγοραστικής δύναμης κάθε εκπαιδευτικού. Σήμερα ο ίδιος εκπαιδευτικός που το 1997 ήταν νεοδιόριστος στη Σύρο, έχει σημερινή αγοραστική δύναμη τουλάχιστον 3.000 ευρώ λιγότερη, από τον μισθό που έπαιρνε πριν ένα τέταρτο και πάνω του αιώνα. Αν κανείς συνυπολογίσει ότι στα 26 αυτά χρόνια θα έπρεπε να αντιστοιχεί και η μισθολογική ωρίμανση και αύξηση (12-13 μισθολογικά κλιμάκια), τότε καταλαβαίνουμε ότι η μέση αγοραστική δύναμη των εκπαιδευτικών  έχει κατακρημνιστεί προς το μισό της «εποχής της Δραχμής». Δεν είναι τυχαίο ότι η χώρα μας σε κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε μονάδες αγοραστικής δύναμης είναι προτελευταία σε όλη την Ε.Ε., με μόνη χώρα πίσω της, την Βουλγαρία -που σύντομα θα την ξεπεράσει-  και έτσι και επίσημα θα γίνει όχι μόνο η πιο φτωχή σε βιοτικό επίπεδο χώρα, αλλά και η πιο καταχρεωμένη σε όλη την Ε.Ε..  

Μισθός 1997: Ο εν λόγω εκπαιδευτικός, έπαιρνε ως πρωτοδιόριστος χωρίς παιδιά,  το καθαρό ποσό των 254.000 δραχμών. Οι κρατήσεις πρωτοδιόριστου ως προς το Μ.Τ.Π.Υ. –που γίνονται μόνο για το πρώτο έτος ανέρχονταν- σε πάνω από  24.000 δρχ. (δεν είχε άλλες κρατήσεις πρωτοδιόριστου γιατί ήταν ασφαλισμένος στο ΤΣΜΕΔΕ). Οπότε ο καθαρός μισθός του εκκίνησης ήταν περίπου 268.000 δραχμές ή 815,85 ευρώ. 

Μισθός 1997 σε αγοραστική δύναμη 2011: Στον εισαγωγικό μισθό του 1997 κάνουμε τιμαριθμοποίηση, τον πολλαπλασιάζουμε  δηλαδή με τον πληθωρισμό κάθε έτους από το 1997 έως και το 2011. Τα στοιχεία τα παίρνουμε από την κεντρική υπηρεσία της ΕΛΣΤΑΤ  (https://www.statistics.gr/el/statistics/-/publication/DKT87/-) που μας δίνει τον Εθνικό δείκτη τιμών καταναλωτή από το 1961 έως σήμερα. 

Προκύπτει ότι ο συνολικός δείκτης είναι λίγο πάνω από το 1,68 ή ότι η τιμή του Δ. Τ. Κ. αυξήθηκε κατά  68% από το 1997 έως και το 2011. 

Αν τιμαριθμοποιήσουμε τώρα τον μισθό του 1997 για να έχει την ίδια αγοραστική δύναμη το 2011,  έχουμε 815,85 επί 1,68 μας κάνει με μικρή στρογγυλοποίηση 1.371 ευρώ . 

Μισθός 2011: Ο καθαρός μισθός του παραδείγματος μετά την μισθολογική ωρίμανση 1997-2011 ήταν 1.418 ευρώ. Εν ολίγοις ο εν λόγω υπάλληλος αύξησε την αγοραστική του δύναμη μετά από 14 χρόνια επιπλέον υπηρεσίας και τα ανάλογα Μ.Κ. μόλις κατά 47 ευρώ. Αυτό αποδεικνύει ότι οι πραγματικές μειώσεις  των μισθών κατά την «χρυσή» εποχή του ευρώ ήταν σημαντικές και οι ονομαστικές ήταν εμφανώς μικρότερες του πληθωρισμού των τιμών καταναλωτή. Άρα η ρήση «όλοι μαζί τα φάγαμε» του αγαπητού κ. Πάγκαλου, ισχύει μάλλον για τον ίδιο, για το κράτος, και τους  «πελάτες» του. 

Όμως το 2011 είναι η χρονιά που στο δημόσιο αρχίζουν να κόβονται με τα μνημόνια σταδιακά ο 13ος και 14ος μισθός, για να καταργηθούν πλήρως από το 2013. Και φυσικά έρχονται τα νέα μισθολόγια που τσακίζουν τελείως τους μισθούς.

Συμπέρασμα για το 1997-2010: Στον εκπαιδευτικό σταδιακά μειώνεται ο πραγματικός μέσος μισθός. Ατομικά ο καθένας διατηρεί απλώς την αγοραστική του δύναμη λόγω της μισθολογικής ωρίμανσης και των Μ.Κ. που ανεβαίνει λόγω προϋπηρεσίας.  Από εκεί και πέρα έρχεται η απόλυτη καταιγίδα φτωχοποίησης, αν όχι εξαθλίωσης.

Μισθός πρωτοδιόριστου 1997 σε αγοραστική δύναμη 2023: Στην Ελλάδα επειδή δεν ήταν εφικτή η εξωτερική υποτίμηση λόγω απουσίας εθνικού νομίσματος, ακολουθήθηκε η πολιτική της απορρύθμισης της εργασίας, της φτωχοποίησης των μισθωτών και του λαού, με δημιουργία ύφεσης, με σκοπό την ανάκτηση της χαμένης ανταγωνιστικότητας μέσω της λογικής της εσωτερικής υποτίμησης και του αποπληθωρισμού.  Αυτή η πολιτική απέτυχε πλήρως αφού η χώρα οδηγήθηκε σε βιοτικό επίπεδο Βουλγαρίας (όπως  ζήταγε εξ’ αρχής το Δ.Ν.Τ) , (βλ: https://www.sofokleousin.gr/proteleytaia-i-ellada-stin-ee-para-tin-ypsili-anaptyksi-pinakas), περνώντας από την 14^η θέση και το 95,3% του μέσου όρου της Ε.Ε. το 2009, στην προτελευταία  θέση με 64,6% του μέσου όρου του βιοτικού επιπέδου της Ε.Ε. το 2022. Παράλληλα μεγάλωσε και το εξωτερικό δημόσιο χρέος, η ανταγωνιστικότητα δεν ενισχύθηκε και αναμένονται αναιμικοί ρυθμοί ανάπτυξης τα επόμενα χρόνια. Η θυσία του μισθωτού εξελίχθηκε σε ανθρωποφαγία από τους ολιγάρχες, τον ξένο παράγοντα  και τις κυβερνήσεις της περιόδου.

Λόγω συνθηκών αποπληθωρισμού ο πληθωρισμός επανήλθε πολύ ισχυρός το 2022, ενώ από το 2012 -2021 ο συνολικός Δείκτης Τιμών  Καταναλωτή ήταν αρνητικός. Έτσι από το 2012 έως και το 2022 ο συνολικός Δείκτης Τιμών Καταναλωτή αυξάνεται κατά 8,22% και ο μισθός του παραδείγματος μας, οι 278.000 δραχμές του 1997, οι οποίες ήταν 1.371 ευρώ σε αγοραστική δύναμη 2011, αντιστοιχούν το 2022 σε ισοδύναμη αγοραστική δύναμη 1.483 και κάτι ευρώ.

Σημερινός μισθός 2023: ο υποφαινόμενος (βρίσκεται στο ΜΚ 15 λόγω και μεταπτυχιακού) λαμβάνει σήμερα καθαρά 1.434 ευρώ, άρα έχει απολέσει περί τα 50 ευρώ το μήνα η 600 ευρώ το χρόνο αγοραστική  δύναμη σε σχέση με αυτή που είχε το 1997 με το μισθό των 278.000 δραχμών. Αν συνυπολογίσουμε ότι δεν λαμβάνει δώρα Χριστουγέννων κλπ, έχει απολέσει αγοραστική δύναμη ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ 3.000 ΕΥΡΩ από τον μισθό που διορίστηκε, που δεν αναπληρώθηκαν από τα Μ.Κ. που έλαβε αυτά τα 26 χρόνια.    

Σήμερα ο εκπαιδευτικός του παραδείγματος έχει τουλάχιστον 55% μεγαλύτερο μισθό από έναν που βρίσκεται στο αρχικό κλιμάκιο. Αν λοιπόν εκείνο τον μισθό των 278.000 του 1997 τον πολλαπλασιάσω με το 1,55 και τον φέρω στην αγοραστική δύναμη του σήμερα προκύπτει ένας μισθός 2.299 ευρώ!!! Αν προσθέσω και τους χαμένους 2 μισθούς, και τους αναγάγω σε εισόδημα 12 μισθών, προκύπτει ένα  νούμερο που ξεπερνάει τα 2.650 και προσεγγίζει τα 2.700 ευρώ.  Αυτός λοιπόν θα έπρεπε να ήταν ο σημερινός μισθός του εκπαιδευτικού του παραδείγματος, αν οι μισθοί των εκπαιδευτικών ακολουθούσαν τον πληθωρισμό και δεν περνούσαν από την μέγγενη του ευρώ και των μνημονίων! Όμως ο μισθός που παίρνει σήμερα (1.434 €) είναι κάπου στη μέση και αυτό δείχνει ότι οι πραγματικοί μισθοί στην εκπαίδευση είναι μισοί μισθοί σε σχέση με 25 χρόνια πριν.   

Κατά τα άλλα αξιολόγηση και κουραφέξαλα, ασύλληπτη παραμυθία περί ευρωπαϊκής χώρας και άλλα γελοία περί «σωτηρίας» μας εντός ευρωζώνης, που μας γλύτωσαν από την επιστροφή στην καταραμένη «εποχή» της δραχμής με τα μνημόνια κλπ… ενώ στην πραγματικότητα, η χώρα οικονομικά και σε βιοτικό  επίπεδο βυθίζεται όλο και περισσότερο (σε λίγο ως μία εκ των ουραγών) στη Βαλκανική πραγματικότητα. Αυτό αφορά βέβαια την λαϊκή πλειοψηφία γιατί υπάρχουν και αυτοί που ωφελούνται και οι ολιγάρχες που κάνουν πάρτι.  

Μόνο κατά το 2022, οι μισθοί μειώθηκαν πραγματικά  κατά 9,6 %, έτσι ένας μισθωτός όπως αυτός του παραδείγματος, απώλεσε αγοραστική δύναμη 140 ευρώ/μήνα ! 

* Ο Κώστας Παπουλής είναι πολιτικός-μηχανικός, εκπαιδευτικός στο 1^ο Εσπερινό Επαλ Αχαρνών –Δ. ΕΛΜΕ ΑΝ. ΑΤΤΙΚΗΣ. 

ΝΙΚΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗΣ : Ο επιθεωρητισµός ξανάρχεται… Απάντηση θα πάρουν µ’ ενότητα κι αγώνα!

Με τη δήλωση «Μετά από 41 χρόνια, γίνεται η έναρξη της αξιολόγησης, κατά οριζόντιο τρόπο, των εκπαιδευτικών µας» η Νίκη Κεραµέως επέλεξε να κηρύξει την έναρξη της ατοµικής αξιολόγησης των εκπαιδευτικών.

Έτσι επέλεξε να συνδεθεί µε µια εποχή κατά την οποία, σύµφωνα µε την Απογραφή του 1981, ο αναλφαβητισµός (για τους πολίτες άνω των 14 ετών) ήταν 22,2% του πληθυσµού, 14,6% για τους άνδρες και 29,1% για τις γυναίκες, ενώ ταυτόχρονα ο επιθεωρητής λειτουργούσε ως όργανο του κρατικού µηχανισµού  και ήταν το φόβητρο των εκπαιδευτικών. Επιπρόσθετα, η επιλογή της να ξεκινήσει, εν µέσω µιας άτυπης προεκλογικής περιόδου, την ατοµική αξιολόγηση, δείχνει ότι η κυβέρνηση της ΝΔ θέλει να δώσει τα διαπιστευτήρια της στα πάσης φύσης ιδιωτικά συµφέροντα ότι, ανεξάρτητα από το πολιτικό κόστος, θα προχωρήσει στην αποδόµηση της δηµόσιας δωρεάν παιδείας σαρώνοντας κάθε πιθανό εµπόδιο όπως είναι ο κλάδος των εκπαιδευτικών. Η πτώση συµµετοχής των εκπαιδευτικών στις εκλογές για την ΟΛΜΕ και τα ΔΣ των ΕΛΜΕ και το αδυνάτισµα των εκπαιδευτικών σωµατείων, πιθανότατα ήταν µια βασική παράµετρος που την οδήγησε στο να το επιχειρήσει.

Ατοµική αξιολόγηση σηµαίνει για όλα φταίει ο/η εκπαιδευτικός

Η ουσία της ατοµικής αξιολόγησης είναι η µετατόπιση της ευθύνης στον/στην εκπαιδευτικό για την µαθητική επίδοση. Είχε προηγηθεί η αυτοαξιολόγηση της σχολικής µονάδας στη βάση της λογικής ότι οι εκπαιδευτικοί ευθύνονται κατά βάση για την εύρυθµη λειτουργία των σχολείων. Η επικράτηση των παραπάνω λογικών σηµαίνει ότι αντί να αναζητεί κανείς την ευθύνη για την διαρκή επιδείνωση της κατάστασης στη δηµόσια εκπαίδευση στις κρατικές πολιτικές, την αναζητεί στις ανεπάρκειες των εκπαιδευτικών.

Οι εκπαιδευτικοί όµως είναι εργαζόµενοι στο δηµόσιο σύστηµα παιδείας. Ακόµα και οι όποιες ανεπάρκειές τους οφείλονται στην παντελή αδιαφορία του κράτους που όχι µόνο αρνείται να υλοποιήσει επιµορφωτικά προγράµµατα µε αξιώσεις αλλά έχει καταργήσει τις όποιες άδειες δίνονταν στο παρελθόν για µεταπτυχιακές ή διδακτορικές σπουδές, αντικαθιστώντας τες µε άδειες άνευ αποδοχών για πληρωµένα από την τσέπη των εκπαιδευτικών µεταπτυχιακά. Επίσης κατήργησε τα διδασκαλεία στα οποία µετεκπαιδεύονταν οι εκπαιδευτικοί της πρωτοβάθµιας εκπαίδευσης. Και στην επιµόρφωση λοιπόν έχει επικρατήσει η λογική της ατοµικής ευθύνης µια και τα προαιρετικά προγράµµατα που προσφέρει το υπουργείο πέρα από τις δυσκολίες της εξ’ αποστάσεως µορφής τους, γίνονται εκτός ωραρίου εργασίας. Φέτος για πρώτη φορά αυτό αφορά και την υποχρεωτική επιµόρφωση των νεοδιόριστων εκπαιδευτικών.

Κατ’ αρχήν βέβαια σε ότι αφορά την λειτουργία των σχολείων, η όλο και µεγαλύτερη απόσυρση του κράτους είναι εµφανής. Η ελλιπής συντήρηση των σχολείων, ο πεπαλαιωµένος στην καλύτερη περίπτωση ηλεκτρονικός εξοπλισµός, οι ελλείψεις αναλώσιµων, η αδυναµία να πληρωθούν λογαριασµοί ρεύµατος και αερίου, τα κτιριακά προβλήµατα (µαθήµατα γίνονται ακόµα και σε container σε κάποια σχολεία) είναι µόνο κάποια από τα προβλήµατα που αντιµετωπίζουν οι σχολικές µονάδες. Και η απάντηση αναζητείται στην εύρεση χρηµατοδότησης από τη µεριά των εκπαιδευτικών.

Οι ελλείψεις σε εκπαιδευτικό και υποστηρικτικό προσωπικό που είναι ευθύνη του κράτους γίνεται προσπάθεια να καλυφτούν µέσα από το «τέντωµα» του εκπαιδευτικού προσωπικού που επιπλέον έχει αναλάβει καθήκοντα που καµία σχέση δεν έχουν µε τη διδασκαλία. Σε µια εποχή που όλο και περισσότερο εµφανίζονται µαθητές και µαθήτριες που δεν µπορούν να ενταχτούν στο σχολικό πλαίσιο, για µια σειρά κοινωνικούς λόγους, και σε αυτούς να προσθέσουµε και την καταστροφική διαχείριση της πανδηµίας από την µεριά της κυβέρνησης,  οι ψυχολόγοι παρέχονται µε το σταγονόµετρο, ενώ όλα τα χρόνια της πανδηµίας καµµιά φροντίδα για νοσηλευτικό προσωπικό δεν υπήρξε. Αντ’ αυτού εγκαλούνται και απειλούνται από την αστυνοµία οι εκπαιδευτικοί για την παραβατικότητα της νεολαίας στα σχολεία. Την ίδια ώρα τα διοικητικά καθήκοντα αυξάνονται διαρκώς µια που διάφοροι νέοι θεσµοί καθώς και η ίδια η λειτουργία των αξιολογήσεων, απαιτούν ατέλειωτες ώρες εργασίας και πολύωρες συνεδριάσεις.

Ο επιθεωρητισµός ξανάρχεται

Η αξιολόγηση, πέρα από τα παραπάνω, θα δηµιουργήσει ένα κλίµα αυταρχισµού και τροµοκρατίας στα σχολεία. Η ενίσχυση του ρόλου των διευθυντών και διευθυντριών που θα είναι και οι αξιολογητές των «συναδέλφων» τους θα αποβεί µοιραία για το ρόλο του συλλόγου διδασκόντων. Οι µέντορες και οι ενδοσχολικοί συντονιστές θα κατακερµατίσουν τους συλλόγους και θα διαρραγούν οι σχέσεις ανάµεσα στους/στις εκπαιδευτικούς. Οι σύµβουλοι εκπαίδευσης παιδαγωγικής και επιστηµονικής ευθύνης, αντί να προσπαθούν να στηρίξουν τους εκπαιδευτικούς στο πολυσύνθετο έργο τους θα λειτουργούν ως εξωτερικοί αξιολογητές δυσφηµώντας κάθε προχώρηµα της παιδαγωγικής επιστήµης.

Ταυτόχρονα η εφαρµογή των εξετάσεων PISA  σε όλα τα σχολεία θα µεταφέρει άµεσα την ευθύνη για την επίδοση των µαθητών στις πλάτες των εκπαιδευτικών. Η επίδοση στις εξετάσεις αυτές θα χαρακτηρίζει τα σχολεία και θα βάζει πίεση στους/στις διευθυντές/τριες τους. Και µε τη σειρά τους θα τη µεταφέρουν στους εκπαιδευτικούς δηµιουργώντας µια ζοφερή πραγµατικότητα στην τάξη.

Ποιος όµως είναι ο απώτερος στόχος της αξιολόγησης σχολικών µονάδων και εκπαιδευτικών;

Η κυβέρνηση της ΝΔ πέρα από όλα τα άλλα ήρθε για να επιταχύνει την εφαρµογή των νεοφιλελεύθερων πολιτικών. Ήρθε να ιδιωτικοποιήσει ότι αγαθό είχε αποµείνει δηµόσιο. Η παιδεία είναι ένα από αυτά. Και η αξιολόγηση θα τη βοηθήσει να το πετύχει. Και γι’ αυτό χρειάζεται πειθαρχηµένους, σιωπηλούς και πειθήνιους εκπαιδευτικούς. Που θα δέχονται να λειτουργούν τα σχολεία µε οποιοδήποτε κόστος και παρά τις οποιεσδήποτε ελλείψεις. Με χαµηλούς µισθούς, ελαστικές σχέσεις εργασίας και δουλειά εκτός εργασιακού ωραρίου. Σε µια σισύφεια προσπάθεια να λειτουργήσουν µια εκπαίδευση η οποία θα µαστίζεται από την έλλειψη χρηµατοδότησης. Η κατάσταση και το burnout των εκπαιδευτικών στις ΗΠΑ, την Βρετανία, και όπου έχει εφαρµοστεί αυτού του είδους η αξιολόγηση, δείχνει το µέλλον που µας επιφυλάσσουν. Η προσπάθεια ανατροπής των εργασιακών σχέσεων στην δηµόσια εκπαίδευση, είναι ένας πρώτος στόχος σε αυτή την κατεύθυνση. Η άρση της µονιµότητας µε την σύνδεση της µε την αξιολόγηση στους/στις νεοδιόριστους εκπαιδευτικούς δείχνει τις προθέσεις της κυβέρνησης για όλο τον κλάδο. Με απώτερο στόχο τη µεταφορά του εκπαιδευτικού προσωπικού στους δήµους, που είναι και ένας από τους λόγους για τον οποίο γίνονται οι µεγάλες κινητοποιήσεις στην Πορτογαλία.

Η µείωση της κρατικής χρηµατοδότησης και η µεταφορά του κόστους στις πλάτες των γονιών και των εκπαιδευτικών, ταυτόχρονα µε τη δηµιουργία επιχειρηµατικών ευκαιριών για τον ιδιωτικό τοµέα είναι στους µη διακηρυγµένους στόχους της κυβέρνησης. Η προσπάθεια για αποµαζικοποίηση της δηµόσιας δωρεάν παιδείας θα προχωρήσει χέρι χέρι µε το τσάκισµα των εργασιακών κατακτήσεων των εκπαιδευτικών. Το πέταγµα δεκάδων χιλιάδων παιδιών έξω από το δηµόσιο σχολείο (όπως έγινε µε την ελάχιστη βάση εισαγωγής) προϋποθέτει και την εναπόθεση της ευθύνης. Οι εκπαιδευτικοί λοιπόν είναι αυτοί που θα φταίνε και αυτούς πρέπει να κατηγορήσει η κοινωνία.  Και εδώ µπαίνει η αξιολόγηση.

Δε θα γίνουµε οι αποδιοποµπαίοι τράγοι για την διάλυση της δηµόσιας παιδείας

Το τελευταίο διάστηµα η Ευρώπη συγκλονίζεται από τις µεγαλειώδεις κινητοποιήσεις των εκπαιδευτικών. Σε Ουγγαρία, Πορτογαλία, Βρετανία οι εκπαιδευτικές οµοσπονδίες απαιτούν αύξηση των µισθών τους και συγκρούονται µε τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές στην εκπαίδευση. Τον ίδιο δρόµο πρέπει να ακολουθήσουµε και εδώ. Στηρίζοντας µε κάθε τρόπο τις προτάσεις των εκπαιδευτικών οµοσπονδιών για απεργιακή κλικάκωση και απεργία αποχή από την αξιολόγηση. Υπερασπίζοντας τους/τις νεοδιόριστους/ες συναδέλφους και ταυτόχρονα υπερασπίζοντας το δηµόσιο σχολείο. Αναπτύσσοντας ένα πανεκπαιδευτικό µέτωπο και προσπαθώντας να συνδεθούµε και µε άλλους κλάδους που αγωνίζονται όπως κάνουν και οι εκπαιδευτικοί στη Βρετανία. Λειτουργώντας ως πυροδότης των αντιστάσεων σε µια κοινωνία που είναι οργισµένη αλλά χρειάζεται να εµπνευστεί για να οργανώσει την αντίστασή της. Μια κοινωνία και ένα εργατικό κίνηµα, που αν µπει σε κίνηση, µπορεί να στείλει την αξιολόγηση και τους νεοφιλελεύθερους εµπνευστές της εκεί που τους αξίζει. Στο σκουπιδοτενεκέ της ιστορίας!

*Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά